Je bent strontvervelend!
De keren dat ik dit mijn moeder heb horen zeggen, zijn niet opéén hand te tellen. En zonder het zelf te weten, had ze nog gelijk ook: als kind kampte ik notoir met verstopping en vooral op de momenten dat er - letterlijk - een drol dwars zat, kon ik nogal jengelig worden (naar het schijnt dan, hè; er zijn geen bewijzen voor deze beweringen dus ik laat in het midden hoe vervelend ik daadwerkelijk was).
Hoe dan ook: wat kun je doen als je (al dan niet strontvervelende) baby of kind moeite heeft met het op tijd wegbrengen van de ontlasting - met andere woorden, als ze last hebben van verstopping?
Wanneer spreek je van verstopping?
Je hebt het vast wel eens gehoord: een borstgevoede baby 'mag' 10x per dag of 1x per 10 dagen poepen, en dat wordt allemaal 'normaal' gevonden. Ik ben het daar niet mee eens. Niet dat ik er nu per se een aantal op wil plakken, want iedere baby is anders, maar eens per tien dagen is echt te weinig (en tien keer per dag misschien ook wel teveel).
In het algemeen kun je bij baby's spreken van verstopping als:
- Ze moeite hebben met het eruit werken van de ontlasting
Wurmen, trappelen met de beentjes, huilen, persen, rood hoofd... - De ontlasting dikker is dan hij zou moeten zijn
Voor borstgevoede baby's mag dit vla-consistentie of dunner zijn, voor flesgevoede baby's mag het pindakaas zijn maar liever geen echt drolletje. Let op: ook met dunnere ontlasting kan er sprake zijn van verstopping, zie ook de andere kenmerken! - Ze (ineens) minder vaak poepen dan normaal
Die tien dagen is dus echt te weinig, maar alles wat minder vaak is dan je gewend bent kan een teken zijn dat er verstopping is. Ook als ze altijd dit patroon hebben maar wel een van de andere kenmerken, kan er dus sprake zijn van verstopping. - Een van de ouders verstoppings- of darmklachten heeft
De kans op klachten bij de baby is dan groter - Het buikje hard en opgezet voelt
Vooral als het na een volle luier ineens veel zachter is, is de kans groot dat een hard buikje vol met poep zat. - Er kleine windjes of beetjes ontlasting vrijkomen
Ontlasting die langs een verstopping lekt kan in kleine beetjes in de luier terechtkomen, terwijl er niet een flinke luier volgepoept wordt.
Verder is het goed om te weten dat de darmflora rond de tweede verjaardag 'volwassen' wordt. Als dit proces goed verlopen is, horen kinderen vanaf die leeftijd dus een 'volwassen' ontlastingpatroon te volgen (alleen met hopelijk wel iets kleinere drollen). Dat wil zeggen:
- 1x per dag
Meestal. 2x per dag of eens per 2 dagen mag, als er geen andere klachten zijn of dingen die wijzen op verstopping. - Geen klachten
Dus geen buikpijn, opgezette buik, overdreven winderigheid etc. - Een mooi gevormd worstje
Dus geen droge harde worst of konijnenkeutels, maar een soepele worst waarbij de billen met 1-2x vegen schoon zijn.
Waarom is het belangrijk?
Een keer verstopping hebben we allemaal wel eens. Na een pizza-diner of omdat je spanning vasthoudt. Dat overleef je wel. Maar voor kinderen is het extra belangrijk dat ze geen verstopping krijgen. Ontstaat dat toch, dan verzamelt de ontlasting zich in het laatste deel van de darmen (de endeldarm). Komt er steeds meer ontlasting bovenop de 'file' die ontstaat, dan kan de endeldarm gaan oprekken. Dit kan er juist voor zorgen dat er steeds opnieuw verstopping ontstaat!
Bovendien: een drol die te lang in het lichaam is gebleven, doet vaak pijn bij het verlaten van de uitgang. Dat kunnen vooral kleine kinderen gaan associeren met 'poepen doet pijn'. Ze gaan het dan, bewust of onbewust, nog langer ophouden waardoor de verstopping juist erger wordt, er nog meer vocht aan de drol wordt onttrokken en het dus nog meer pijn gaat doen als ze uiteindelijk toch een keer gaan.
Peristaltiek
Om te begrijpen waar verstopping bij baby's en kleine kinderen vandaan komt, is het handig om te weten hoe de peristaltiek op gang komt. De peristaltiek zijn de bewegingen van de darmspieren, die de voedselbrij door de darmen heen bewegen. Bij een goede peristaltiek is er precies genoeg tijd om voedingsstoffen en water aan de brij te onttrekken en krijgt een kind op tijd aandrang zodat er geen verstopping ontstaat. Hoe langer de ontlasting in het lichaam blijft, hoe meer water eraan onttrokken wordt en hoe droger en harder de ontlasting dus wordt.
Peristaltiek ontstaat door middel van vier prikkels:
- Volume
Door het volume van de voedselbrij worden de wanden van de darmen iets van elkaar af gedrukt. Dat is een prikkel voor de spieren van de darmen om te gaan bewegen. Volume ontstaat vooral door het eten van vezelrijke voeding en het drinken van genoeg water. - Beweging
Door middel van lichaamsbeweging worden de bewegingen van de darmspieren ondersteund. - Gal
Delever produceert gal om te helpen bij de vetvertering. De gal zelf is behoorlijk prikkelend voor de darmspieren en is eigenlijk ons eigen natuurlijke laxeermiddel. - Zuren vanuit de darmflora
Debacteriën in onze darmen produceren zuren, die net als de gal, de spieren van de darmwand prikkelen om te gaan werken.
Tot het moment dat ze zelf gaan eten en meer gaan bewegen,hebben baby's de meeste van deze factoren nog niet ofnauwelijks. Ze hebben geen volume in hun darmen, want moeder- en poedermelk zijn vloeibaar en bevatten geen vezels. Wel bevat moedermelk een aantal laxerende stoffen, zodat de peristaltiek van de baby toch wat ondersteund wordt.
Beweging is voor pasgeborenen ook nog niet echt aan de orde, hoewel de bewegingen van de ouder (tijdens het dragen) wel erg belangrijk zijn voor dit proces. Draag je een baby op de juiste manier (in een draagdoek met de beentjes in M- of Kikkerhouding), dan masseren jouw bewegingen de darmen van de baby.
Tot slot is ook de galaanmaaknog laag bij kleine kinderen.
Ze moeten het aanzetten van de peristaltiek dus vooral hebben van de zuren die de darmflora produceert. Er zijn verschillende soorten bacteriën in de darm. De zuurvormende soorten (zoals Bifidobacterium)koloniseren de darm vanaf ongeveer de tweede week (waarin het dus ook normaal is dat we iets van darmkrampjes zien - hoewel een baby niet mag krijsen van de pijn).
Maar wat als er te weinig goede bacteriën zijn? Danligt ook deze route onderuit. De darmspieren worden niet (voldoende) geprikkeld door de zuurvormende bacteriën -en de kans op verstopping wordt dus groter.
Wat kun je doen?
Stel, je uk heeft verstopping. Wat kun je dan doen? Voor oudere kinderen geldt vooral wat er voor volwassenen ook geldt:
- Voldoende vocht
Als er te weinig gedronken wordt, is de kans op verstopping groter. Gezonde keuzes voor kinderen zijn water, moedermelk, kruidenthee en sommige plantenmelk. - Voldoende vetten
We zijn bang gemaakt voor vet, maar je darmen hebben vet juist nodig. Smelt een theelepeltje kokosolie, roomboter of olijfolie over de groenten en geef je kind gewoon de volvette variant van producten. Zo worden de vitamines en mineralen beter opgenomen, en de darmen hebben er ook baat bij. - Voldoende vezels
Hier zit het volume! Liever geen volkorenbrood maar wel groenten, groenten, groenten en fruit. Mag ook verstopt in pastasaus, soep, zwartebonenbrownie en pannenkoeken. Papperige prutjes, zoals chiazaadpudding en havermout, zijn overigens ook perfect! - Voldoendevitaminen etc.
Als je lichaam tekorten heeft, is de kans groter dat het ontlasting gaat vasthouden om nog de laatste restjes voedingsstoffen eruit te peuteren. Geef desnoods een multi, zodat je zeker weet dat je kind alles binnenkrijgt.
Bij een baby is het wat lastiger, natuurlijk, omdat je niet alle factoren kunt beinvloeden. Dit zijn de maatregelen die je kunt nemen bij een baby:
- Masseer het buikje
Met een fijne ontspannende massageolie, met de klok mee. - Draag je kindje
Jouw bewegingen stimuleren de peristaltiek van je baby. - Lekker in bad
Je kunt een badthee maken van Calendula, Kamille en Venkel (zet een sterke thee, zeef hem af en giet dit in het badwater). - Geef borstvoeding
Ook al lukt het niet volledig, probeer om borstvoeding te geven. Daarmee geef je je kindje automatisch de goedebacteriën uit jouw borst (of de donorborst), plus alle gunstige stoffen van moedermelk (waaronder laxerende).
Wat je voor alle leeftijden kunt doen:
- Zorg voor voldoende ontspanning
Baby- en kinderstress is a real thing! Vooral bij gevoelig kindjes kan de stress uit de omgeving of de stress van te veel indrukken ervoor zorgen dat ze dingen gaan vasthouden - hun ontlasting bijvoorbeeld - Zorg voor voorspelbaarheid
Zodat er genoeg tijd is om te eten, spelen, poepen en slapen - Raak vooral niet in paniek
Zoals gezegd pikken zeker gevoelige kindjes de emoties uit de omgeving op. Als jij in paniek raakt of extra stress en druk legt op je kindje omdat het 'moet' poepen, werkt dat averechts.
Probiotica & Supplementen
Een goede kinderprobiotica kan helpen om meer zuurvormendebacteriën in de darm te brengen, zodat de peristaltiek geprikkeld wordt. Het milieu in de darm wordt gunstiger zodat de eigen darmflora kan uitgroeien tot een gezonde kolonie. Geschikte probiotica voor baby's en kleine kinderen zijn onder andere deze en deze. Beiden mogen gebruikt worden vanaf 4 wekenindien nodig. Begin met een minimale dosering (mespuntje of druppeltje) en bouw langzaam op naar de volledige leeftijdsdosering op de verpakking. Geef de probiotica lang genoeg, minimaal 3 maanden.
Let op: als de zuurvorming op ganag komt, kan het zijn dat je kindje dat voelt. Je mag best merken dat er 'gewerkt' wordt in de darmpjes; trappelen, beetje windjes etc. Krijgt je kindje echt last, veel huilen, buikpijn etc? Stop dan het gebruik. Probeer het later, als alles weer rustig is nogmaals om toeval uit te sluiten. Weer klachten? Dan is dit niet jullie product en kun je beter een product met een andere samenstelling kiezen.
Geef liever geen venkelthee, infacol of andere aanverwante producten - hier lees je waarom. Oudere kindjes (vanaf 6 maanden) kun je wel ondersteunen met een kruidensupplement dat geschikt is voor hun leeftijd.
Elimineer triggers
Tot slot is het goed om erbij stil te staan dat ook voedingsovergevoeligheid kan zorgen voor verstopping. Met name glutenintolerantie kan de ontlasting flink plakkerig maken. Dit zou dan ook een van de eerste dingen zijn waar ik aan zou denken, en het is vrij eenvoudig te onderzoeken met een laboratoriumonderzoek of door simpelweg gluten een paar weken weg te laten uit de voeding. Verbetert de ontlasting, dan is de kans groot dat je kindje de gluten niet zo goed kan verteren.
En mocht je hier hulp bij nodig hebben, dan help ik je natuurlijk graag met het juiste onderzoek om erachter te komen wat er precies aan de hand is bij jouw kleintje! In het Juniorpakket vind je alle onderzoeken die relevant zijn voor de leeftijd van 12 maanden tot 12 jaar, bij klachten als verstopping, dunne ontlasting, buikpijn en eczeem.
De vraag van vandaag:
Wat doe jij als je kindje verstopping heeft?
Deel je tips in de reacties!
PS:Sorry Vlamingen - ik ben gewoon een Hollander dus poepen betekent hier gewoon ontlasting wegbrengen - al snap ik dat dit blog in jullie ogen een beetje vreemd moet lezen...
